Đặc điểm của Sóng điện từ là gì? Sóng vô tuyến là gì? Sự phản xạ của các sóng ngắn trên tầng điện li - Vật lý 12 bài 22

Nội dung bài viết này sẽ giúp các em hiểu Sóng điện từ là gì? Đặc điểm của sóng điện từ là gì? Sóng vô tuyến là gì? có bước sóng vào cỡ nào, được truyền trong khí quyển như thế nào? Sự phản xạ của các sóng ngắn trên tầng điện li ra sao?

• Giải bài tập Vật lí 12 bài 22: Giải bài tập 1, 2, 3, 4, 5, 6 trang 122 SGK Vật lí 12 bài 22

I. Sóng điện từ

1. Sóng điện từ là gì

- Định nghĩa: Sóng điện từ là điện từ trường lan truyền trong không gian.

2. Những đặc điểm của sóng điện từ

- Sóng điện từ lan truyền được trong chân không và trong các điện môi. Tốc độ của sóng điện từ trong chân không bằng tốc độ ánh sáng c = 3.10⁸ (m/s).

- Sóng điện từ là sóng ngang, luôn vuông góc với nhau và vuông góc với phương truyền sóng

- Trong sóng điện từ thì dao động của điện trường và của từ trường tại một điểm luôn luôn đồng pha với nhau.

- Khi sóng điện từ gặp mặt phân cách giữa hai môi trường thì nó cũng bị phản xạ và khúc xạ như ánh sáng.

- Sóng điện từ mang năng lượng, khi sóng điện từ truyền tới anten làm các electron tự do trong anten dao động.

- Những sóng điện từ có bước sóng từ vài mét đến vài kilômét được dùng trong thông tin liên lạc vô tuyến nên gọi là các sóng vô tuyến. Người ta chia ra thành: sóng cực ngắn, sóng ngắn, sóng trung và sóng dài.

Thang sóng vô tuyến (có bước sóng từ vài mét đến vài kilomet)

II. Sự truyền sóng vô tuyến trong khí quyển

1. Các vùng sóng ngắn ít bị hấp thụ

- Các phân tử không khí trong khí quyển hấp thụ rất mạnh các sóng dài, sóng trung và sóng cực ngắn nên các sóng này không thể truyền đi xa.

- Trong một số vùng tương đối hẹp, các sóng có bước sóng ngắn hầu như không bị không khí hấp thụ.

2. Sự phản xạ của các sóng ngắn trên tầng điện li

- Tầng điện li là một lớp khí quyển, trong đó các phân tử khí đã bị ion hóa rất mạnh dưới tác dụng của các tia tử ngoại trong ánh sáng Mặt Trời. Tầng điện ly kéo dài từ độ cao khoảng 80 - 800km.

- Các sóng ngắn vô tuyến phản xạ rất tốt trên tầng điện li cũng như trên mặt đất và mặt nước biển.

- Nhờ có sự phản xạ liên tiếp trên tầng điện li và trên mặt đất mà các sóng ngắn có thể truyền đi rất xa trên mặt đất.