Canxi Oxit CaO, Lưu huỳnh Dioxit SO2 tính chất hóa học và Ứng dụng - Hóa 9 bài 2

Canxi oxit là oxit axit hay oxit bazơ? Canxi oxit có những tính chất gì? và có những ứng dụng gì? Hay Lưu huỳnh đioxit có công thức là SO₂ có tính chất hóa học gì? có tính chất oxit axit không? và cách điều chế sản xuất các oxit quan trọng này ra sao? là các câu hỏi sẽ được giải đáp sau khi học xong nội dung dưới đây.

• Bài tập về một số oxit quan trọng: Canxi oxit, Lưu huỳnh đioxit - hóa 9 bài 2

A. Canxi oxit - CaO

- Canxi oxit có công thức hóa học là CaO, tên thông thường là vôi sống. Canxi oxit thuộc loại oxit bazơ.

I. Tính chất vật lý và hóa học của Canxi oxit

1. Tính chất vật lý của Canxi oxit

- Là chất rắn màu trắng, nóng chảy ở nhiệt độ rất cao (2585⁰C)

2. Tính chất hoá học của Canxi oxit

- Canxi oxit có đầy đủ tính chất của một oxit bazo

a) Canxi oxit tác dụng với nước

- Phản ứng của CaO với H₂O gọi là phản ứng tôi vôi (toả nhiệt mạnh); chất Ca(OH)₂ tạo thành gọi là vôi tôi, là chất rắn màu trắng, ít tan trong nước, phần tan tạo thành dung dịch bazơ còn gọi là nước vôi trong.

   CaO  +  H₂O → Ca(OH)₂↓ _trắng

b) Canxi oxit phản ứng với axit 

• PTTQ: CaO + Axit → Muối + Nước

* Ví dụ: CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

 CaO + 2HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O

 CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O

 CaO + H₃PO₄ → Ca₃(PO₄)₂ + H₂O

c) Canxi oxit phản ứng với Oxit axit

• PTTQ: CaO + Oxit axit → Muối

* Ví dụ: CaO + CO₂ → CaCO₃

 CaO + SO₂ → CaSO₃

II. Ứng dụng của Canxi oxit

- Canxi oxit có tính hút ẩm mạnh nên được dùng để làm khô nhiều chất.

- Phần lớn canxi oxit được dùng trong công nghiệp luyện kim và làm nguyên liệu cho công nghiệp hóa học.

- Canxi oxit còn được dùng để khử chua đất trồng trọt, xử lý nước thải công nghiệp, sát trùng, diệt nấm, khử độc môi trường,...

III. Điều chế và sản xuất Canxi oxit

1. Nguyên liệu sản xuất CaO

- Trong công nghiệp: Nguyên liệu để sản xuất canxi oxit là đá vôi (chứa CaCO₃). Chất đốt là than đá, củi, dầu, khí tự nhiên,...

2. Các phản ứng hóa học điều chế Cao

* Các phản ứng hóa học xảy ra khi nung vôi:

- Than cháy sinh ra khí CO₂ và tỏa nhiều nhiệt:

  C + O₂  CO₂

- Nhiệt sinh ra phân hủy đá vôi ở khoảng trên 900⁰C:

 CaCO₃  CaO + CO₂

B. Lưu huỳnh đioxit - SO₂

- Lưu huỳnh Đioxit còn được gọi là khí sunfurơ có công thức hóa học là SO₂.

I. Tính chất vật lý và hóa học của lưu huỳnh đioxit

1. Tính chất vật lý của lưu huỳnh đioxit SO₂

- Lưu huỳnh dioxit là chất khí không màu, mùi hắc, độc (gây ho, viêm đường hô hấp…), nặng hơn không khí.

2. Tính chất hoá học của lưu huỳnh đioxit SO₂

- Lưu huỳnh dioxit có đầy đủ tính chất của một oxit axit

a) Lưu huỳnh đioxit tác dụng với nước

- Dẫn SO₂ qua cốc đựng nước, sau đó nhúng giấy quỳ tím vào trong dung dịch thấy quỳ tím chuyển màu đỏ

 SO₂ + H₂O → H₂SO₃ (axit sunfuarơ)

- SO₂ là chất gây ô nhiễm không khí, là một trong các nguyên nhân gây ra mưa axit.

b) Lưu huỳnh đi oxit tác dụng với oxit bazơ

- SO₂ tác dụng với một số oxit bazo CaO và Na₂O,... (các bazo tan trong nước) tạo ra muối sunfit.

• PTTQ:  SO₂ + oxit Bazo → Muối

* Ví dụ: SO₂ + Na₂O → Na₂SO₃

c) Lưu huỳnh đioxit tác dụng với bazơ

• PTTQ:  SO₂ + Bazo → Muối + H₂O

* Ví dụ:  SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO_{3↓ trắng} + H₂O

  Nếu dư SO₂ thì: SO₂ + CaSO₃ + H₂O → Ca(HSO₃)₂

- Khi SO₂ tác dụng với dung dịch bazơ có thể tạo muối trung hòa và muối axit.

II. Ứng dụng của lưu huỳnh đioxit

- Phần lớn SO₂ dùng để sản xuất axit sunfuric H₂SO₄.

- Dùng làm chất tẩy trắng bột gỗ trong sản xuất giấy, đường,...

- Dùng làm chất diệt nấm mốc,...

III. Điều chế lưu huỳnh đioxit

1. Điều chế lưu huỳnh đioxit Trong phòng thí nghiệm

- Cho muối sunfit tác dụng với axit mạnh như HCl , H₂SO₄ ,...

* Ví dụ: Na₂SO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + SO₂ + H₂O

- Khí SO₂ được thu bằng phương pháp đẩy không khí.

2. Điều chế lưu huỳnh đioxit Trong công nghiệp

- Đốt lưu huỳnh hoặc quặng pirit sắt FeS₂ trong không khí:

 S + O₂ → SO₂

 4FeS₂ + 11O₂ → 2Fe₂O₃ + 8SO₂