Phản ứng Oxi hóa - khử là gì? Cách cân bằng phản ứng Oxi hóa - khử - Hóa 10 bài 17

Bài viết này sẽ giới thiệu với các em về sự oxi hóa, sự khử, chất oxi hóa, chất khử và phản ứng oxi hóa - khử? cách cân bằng (lập phương trình hóa học) phản ứng oxi hóa - khử.

I. Phản ứng Oxi hóa - khử là gì?

1. Định nghĩa phản ứng oxi hoá - khử

Phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng hoá học trong đó có sự thay đổi số oxi hoá của một số nguyên tố hay là phản ứng trong đó có sự chuyển electron giữa các chất phản ứng.

2. Xác định số oxi hoá trong hợp chất

Người ta ghi số oxi hoá ở phía trên nguyên tử của nguyên tố. Ghi dấu trước, số sau.

II. Chất khử, chất oxi hóa, sự oxi hóa, sự khử

- Chất khử là chất nhường electron hay là chất có số oxi hoá tăng sau phản ứng.

- Chất oxi hoá là chất nhận electron hay chất có số oxi hoá giảm sau phản ứng.

(Cách ghi nhớ: Chất khử cho tăng, chất o nhận giảm)

- Sự oxi hoá (quá trình oxi hóa) của một chất là làm cho chất đó nhường electron hay làm tăng số oxi hoá chất đó.

- Sự khử (quá trình khử) của một chất là làm cho chất đó nhận electron hay làm giảm số oxi hoá chất đó.

* Sự nhường electron chỉ có thể xảy ra khi có sự nhận electron. Vì vậy sự oxi hoá và sự khử bao giờ

cũng diễn ra đồng thời trong một phản ứng.

* Chất khử tạo nên sự oxi hóa, chất oxi hóa tạo nên sự khử.

III. Cách cân bằng (lập phương trình) phản ứng oxi hóa - khử

Để lập phương trình phản ứng oxi hoá - khử theo phương pháp tháng bằng electron, ta thực hiện các bước sau đây:

- Bước 1: Xác định số oxi hoá của những nguyên tố có số oxi hoá thay đổi

- Bước 2: Viết quá trình oxi hoá và quá trình khử, cân bằng mỗi quá trình

- Bước 3: Tìm hệ số thích hợp sao cho tổng số electron do chất khử nhường bằng tổng số electron mà chất oxi hoá nhận.

- Bước 4: Đặt các hệ số của chất oxi hóa và chất khử vào sơ đồ phản ứng, từ đó tính ra các hệ số của các chất khác có mặt trong phương trình hóa học. Kiểm tra cân bằng số nguyên tử của các nguyên tố và cân bằng điện tích hai vế để hoàn thành phương trình hóa học.

* Ví dụ: Lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa khử sau:

 Fe₂O₃ + CO → Fe + CO₂

+ Bước 1: Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong phản ứng để tìm chất oxi hóa và chất khử:

Số oxi hóa của Fe giảm từ +3 xuống 0: Fe⁺³ (trong Fe₂O₃) là chất oxi hóa

Sô oxi hóa của C tăng từ +2 lên +4: C⁺² (trong CO) là chất khử

+ Bước 2: Viết quá trình oxi hóa và quá trình khử

Qúa trình khử: 

Quá trình oxi hóa: 

+ Bước 3: Tìm hệ số thích hợp cho chất oxi hóa và chất khử:

+ Bước 4: Đặt các hệ số của chất oxi hóa và chất khử vào sơ đồ phản ứng. Hoàn thành phương trình hóa học:

 Fe₂O₃ + 3CO → 2Fe + 3CO₂