Chuyển động Cơ, Chất điểm và Cách xác định vị trí vật trong không gian - Vật lý 10 bài 1

Nội dung bài viết chuyển động cơ chúng ta sẽ tìm hiểu về các khái niệm: Chuyển động cơ (Chất điểm, quỹ đạo); cách xác định vị trí của vật trong không gian (vật làm mốc và thước đo; hệ tọa độ); cách xác định thời gian trong chuyển động  (mốc thời giam và đồng hồ; thời điểm và thời gian) và hệ quy chiếu.

I. Chuyển động cơ

1. Chất điểm

- Một vật chuyển động được coi là một chất điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ so với độ dài đường đi. Chất điểm có khối lượng là khối lượng của vật.

2. Chuyển động cơ

- Chuyển động cơ của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian.

3. Quỹ đạo

- Quỹ đạo của chuyển động là tập hợp tất cả các vị trí của một chất điểm chuyển động tạo ra một đường nhất định.

II. Cách xác định vị trí của vật trong không gian

1. Vật làm mốc và thước đo

- Để xác định vị trí của một vật ta cần chọn một vật làm mốc, một hệ trục tọa độ gắn với vật làm mốc đó và dùng một thước đo để xác định tọa độ của vật. Trong trường hợp đã biết rõ quỹ đạo thì cần chọn một vật làm mốc và một chiều dương trên quỹ đạo đó.

2. Hệ tọa độ

+ Hệ tọa độ một trục (sử dụng khi vật chuyển động trên một đường thẳng).

- Tọa độ của vật ở vị trí M: 

+ Hệ tọa độ hai trục (sử dụng khi vật chuyển động trên một đường cong trong một mặt phẳng)

- Tọa độ của vật ở vị trí M là: 

III. Cách xác định thời gian trong chuyển động

- Mốc thời gian (hoặc gốc thời gian) là thời điểm mà ta bắt đầu đo thời gian

- Nếu lấy mốc thời gian là thời điểm vật bắt đầu chuyển động (thời điểm 0) thì số chỉ của thời điểm sẽ trùng với số đo khoảng thời gian đã trôi qua kể từ mốc thời gian.

+ Thời điểm là giá trị mà đồng hồ hiện đang chỉ đến theo một mốc cho trước mà ta xét.

+ Thời gian là khoảng thời gian trôi đi trong thực tế giữa hai thời điểm mà ta xét.

- Để đo thời gian người ta dùng một đồng hồ.

IV. Hệ quy chiếu

• Hệ quy chiếu =  Hệ tọa độ gắn với vật mốc  + đồng hồ và gốc thời gian.

+ Một hệ quy chiếu gồm:

 - Một vật làm mốc, một hệ toạ độ gắn với vật làm mốc;

 - Một mốc thời gian và một đồng hồ.

+ Trong nhiều bài toán cơ học, nhiều khi nói về hệ quy chiếu, người ta chỉ đề cập đến hệ toạ độ, vật làm mốc và mốc thời gian mà không cần nói đến đồng hồ.