Vần, nhịp và vai trò của vần, nhịp trong thơ là gì? Ví dụ? Ngữ Văn lớp 7

1. Vần trog thơ là gì? vai trò của vần trong thơ?

Vần trong thơ Việt Nam gồm vần chân và vần lưng.

Vần chân (hay cước vận) là vần được gieo vào cuối dòng thơ, nghĩa là các tiếng ở cuối dòng vần với nhau. Vần chân là hình thức gieo vần phổ biến nhất trong thơ.

* Ví dụ:

Tiền đàn bầu của ta

Lời đằm thắm thiết tha

Cung thanh là cung mẹ

Cung trầm như giọng cha

(Lữ Giang, Đàn bầu)

Vần lưng (hay yêu vận) là vần được gieo ở giữa dòng thơ, nghĩa là tiếng cuối của dòng trên vần với một tiếng nằm giữa dòng dưới hoặc các tiếng trong cùng một dòng thơ hiệp vần với nhau.

* Ví dụ:

Chúng em trong bản nhỏ

Phơi thật nhiều cỏ thơm

Để mùa đông đem tặng

Ngựa biên phòng yêu thương

(Phan Thị Thanh Nhàn, Ngựa biên phòng)

Cánh diều no gió

Tiếng nó chơi vơi

Diều là hạt cau

Phơi trên nong trời

(Trần Đăng Khoa, Thả diều)

2. Vai trò của vần trong thơ?

Vần trong thơ có vai trò liên kết các dòng và câu thơ, đánh dấu nhịp thơ, tạo nhạc điệu, sự hài hòa, sức âm vang cho thơ, đồng thời làm cho dòng thơ, câu thơ dễ nhớ, dễ thuộc.

3. Nhịp thơ và vai trò của nhịp trong thơ?

Nhịp thơ được biểu hiện ở chỗ ngắt chia dòng và câu thơ thành từng vế hoặc ở cách xuống dòng (ngắt dòng) đều đặn cuối mỗi dòng thơ. Nhịp thơ có tác dụng tạo tiết tấu, làm nên nhạc điệu của bài thơ, đồng thời cũng góp phần biểu đạt nội dung thơ.

* Ví du:

Chú bé/ loắt chắt

Cái xắc/ xinh xinh

Cái chân/ thoăn thoắt

Cái đầu/ nghênh nghênh

(Tố Hữu, Lượm)

Cách ngắt nhịp ngắn 2/2 của từng dòng thơ và ngắt ở cuối mỗi dòng thơ trong ví dụ trên góp phần tạo nên tiết tấu rộn ràng, vui tươi cho đoạn thơ, gợi lên hình ảnh hồn nhiên, hoạt bát của chú bé Lượm.